Een inclusieve samenleving

“Inclusief samenleven kun je alleen bereiken als ieder individu in deze diverse samenleving bereid is om zijn eigen ongemak in alle openheid te onderzoeken, en de ander de ruimte te geven dat ook te doen”

Ik lees er overal over, inclusie en diversiteit zijn twee termen die ik, zodra ik google opensla, LinkedIn bekijk, intranet van de Gemeente Amsterdam lees, of op NPO zoek naar een interessante documentaire, overal tegenkom. Iedereen die ik spreek is vóór een inclusieve en diverse samenleving, maar ook (bijna) iedereen die ik spreek zegt dat er een bepaalde grens is. Voorbeelden die ik hoor en lees:

Stelling 1: ‘Iedereen is welkom, en iedereen moet de vrijheid hebben om te vinden wat hij vindt en te doen wat hij doet, zolang ze mij er maar niet mee lastig vallen…’

Stelling 2: ‘Prima dat mensen gelijkheid willen, maar waarom moet er altijd over het verleden gesproken worden. Wat mijn voorouders hebben gedaan, daar heb ik toch niks mee te maken?’

Laten we beginnen met de eerste stelling, iedereen is welkom, zolang ze mij maar niet lastig vallen. Als ik deze zin lees, lees ik een belangrijke tegenstrijdigheid. Hoe kan je welkom zijn, als je de andere niet mag ‘lastig vallen’? En wat is lastig vallen? Is dat wanneer ik je aanspreek, als ik het gevoel heb dat ik mij niet welkom voel? Is dat wanneer ik mijn emoties laat zien wanneer ik mij niet welkom voel? En wat als ik mij prettig voel bij andere gedragsnormen? Val ik je dan lastig? En moet ik mij dan alsnog aanpassen aan jouw gedragsnormen? Allemaal vragen die bij mij opkomen als ik deze stelling lees.

De tweede stelling lees ik tegenwoordig veel in het debat over de erkenning van onder andere de slavernij, en het koloniale verleden van Nederland. Vele huidige Nederlanders die oorspronkelijk vanuit één van de koloniale landen naar Nederland kwamen, en vanuit een ongelijkwaardige positie in Nederland zijn terechtgekomen, ervaren in de huidige tijd nog steeds deze ongelijkwaardigheid. Zij geven aan dat het belangrijk is dat onze gezamenlijke geschiedenis en die ongelijkwaardige oorsprong te erkennen in deze huidige tijd, zodat we met elkaar kunnen bepalen hoe we in deze tijd wel gelijkwaardig met elkaar kunnen omgaan. Vele (meestal) witte Nederlanders, hebben moeite met deze erkenning, snappen niet dat dit nodig is, en herkennen de ongelijkwaardigheid in de huidige tijd niet. Opmerkingen als: het is nu toch allemaal goed? Je ziet toch dat er een steeds diverser beeld komt van de maatschappij, bijvoorbeeld op tv, in reclames etc., worden vaak gemaakt. Hiermee ontken je ten eerste de ervaring van de ander, en ben je ook niet bereid om die ervaring gezamenlijk te onderzoeken. En precies hier zit wat mij betreft het antwoord op de inclusieve samenleving, de bereidheid je eigen ongemak en die van de ander te onderzoeken. Als we een inclusieve samenleving willen, dan zijn de volgende stappen noodzakelijk:

Stap 1: We zullen eerst moeten beginnen met elkaar ‘lastig vallen’, en dan ook iedereen elkaar! Leg alle vrede en onvrede op tafel, laat elkaar zien hoe we ons voelen, vertel wat we vinden, allemaal! En dan zullen we bereid moeten zijn om onze EIGEN emoties en gedachten ZELF te onderzoeken, in contact met de ander. Waarom voel ik me zo? Waarom heb ik het gevoel dat ik onderdrukt wordt? En waarom wil de ander mij niet horen? Hoe kan ik ervoor zorgen dat de ander mij wel hoort? Wat kan ik daarin doen? Waarom wil ik niet dat de ander mij aanspreekt op wat mijn voorouders hebben gedaan? Waarom is dat voor de ander toch zo belangrijk? Wat gebeurt er met mij als de ander boos wordt op mij? Wat kan ik doen dat de ander zich prettiger voelt? Wat zou ik in zijn/haar positie nodig hebben?

Stap 2: Ieder individu zal voor zichzelf moet gaan uitzoeken wat zijn emotionele, spirituele, fysieke en financiële erfenis is, waar komt die vrede / onvrede vandaan? Is onze erfenis gelijk verdeeld, of staan we toch allemaal op een andere plek op de ladder? Kom je uit een rijke familie en pluk jij daar de vruchten van? Of heb je een verleden van onderdrukking en armoede? Kom je uit een familie waarin je jouw afkomst erkend of juist ontkent? Of je nou wil of niet, we hebben allemaal een erfenis, van financiële welvaart, of van armoede en schuld, van oorlog en pijn, of van liefde en spiritualiteit. We dragen het allemaal met ons mee, en vaak heeft jouw eigen ongemak, weerstand of pijn in het hier en nu, ook zijn oorsprong vanuit deze erfenis. Je zult dit dus moeten willen onderzoeken, wil je onderdeel worden van een inclusieve samenleving.

Stap 3: Hoe divers is het op de plek waar men de norm bepaalt? En hoe eerlijk is dat? We zullen moeten erkennen dat als we een inclusieve samenleving willen, moeten beginnen dat onze volksvertegenwoordigers/directeuren en managers, ook onze diverse samenleving vertegenwoordigen. Dit betekent dus dat ook diegene, die je normaal niet welkom heet (om wat voor reden dan ook), of waar je normaal niet naar zou willen luisteren, ook een stem mag hebben en gehoord MOET worden. We zullen dus bereid moeten willen zijn om ook naar die ene te luisteren die we normaal altijd negeren! Ben jij bereid om dat te doen? Als het antwoord nee is, zul je een manier moeten gaan vinden om bereid te zijn dat wel te doen, want dit is een essentieel, misschien wel de meest belangrijke en moeilijkste stap in de ontwikkeling van een inclusieve samenleving. Het ongemak en de weerstand die je dan voelt, die zul je moeten gaan onderzoeken, waar komt dat vandaan? En hoe kan ik dat ongemak omzetten in Compassie en Empathie voor die ander.

Stap 4: en dan kom ik meteen bij de volgende stap: Compassie (het kunnen en willen meelijden met de ander) en Empathie (je kunnen en willen inleven in de ander). We zullen een samenleving moeten willen creëren waarin Compassie en Empathie altijd de eerste prioriteit zal zijn. Niet alleen voor elkaar als mensen, maar ook voor dieren en onze Aarde. Alleen als Compassie en Empathie voor IEDER individu onze EERSTE prioriteit is, dan zullen we een inclusieve samenleving kunnen creëren met elkaar. Dat betekent dat Compassie en Empathie belangrijker zal moeten worden dan Macht, Geld, Welvaart, Humor, Vakantie, Plezier, Gemak, Ontspanning, Consumeren, etc.

En dit is zo moeilijk! Want we willen dit niet loslaten, we zijn zo bang om alle gemakken die we hebben opgebouwd kwijt te raken, we zijn eraan  gehecht, ontlenen onze identiteit vaak aan onze welvaart, denken dat we niet zonder onze welverdiende vakantie kunnen. Maar ik stel je gerust, want dit betekent niet dat we geen humor, vakantie, plezier, gemak, ontspanning, consumptie en welvaart meer mogen hebben. Er verandert alleen 1 ding. Niks mag ten koste gaan van de inclusieve samenleving, en compassie en empathie zullen dus altijd de eerste prioriteit zijn, en vanuit dat uitgangspunt, vanuit die bereidheid gaan we samen een nieuwe welvaart, ontspanning, plezier en gemak ervaren waar IEDEREEN van profiteert.

Dus mijn vraag aan jou is, ben jij vóór een inclusieve samenleving, en ben jij daarmee ook bereid Compassie en Empathie op nummer 1 te zetten, zelfs voor degene voor wie je dat normaal gesproken niet hebt? Ben jij bereid om je eigen ongemak hierin te onderzoeken en zou je daar ondersteuning bij kunnen gebruiken? Kijk verder op mijn website of en hoe ik jou hierbij zou kunnen ondersteunen.

Liefs&Licht, Deborah